27 / Փետրվար / 2025 : 17-33

Տաբատի պատմությունը՝ աշխարհի և մշակույթի հայելին

Յուրաքանչյուրիս զգեստապահարանում կա մի հին ու սիրելի ջինսե տաբատ, որը կրում ենք այնքան, մինչև այն կամ նորաձևորեն մաշված տեսք է ստանում, կամ վերածվում է պայուսակի կտորի: Սակայն, տաբատի պատմությունն անհամեմատ ավելի խորը արմատներ ունի, քան մեր անձնական հիշողությունները: Չէ՞ որ սա պարզապես հագուստ չէ, այլ գործնական լուծումից վերածված մշակութային խորհրդանիշ, որը միավորում է բոլորին՝ անկախ սեռից, տարիքից կամ հասարակական դիրքից: Բայց երբ և որտեղից է այն սկսվել, և ինչո՞ւ:

Միջնադար

Միջնադարում տաբատներն էվոլյուցիայի ենթարկվեցին՝ վերածվելով երկար գուլպաների, վարտիքների և բրիջիների, որոնք կրում էին տունիկաների կամ խալաթների տակ: 14-17-րդ դարերում ասպետները զրահի տակ հագնում էին տաբատի տրիկոյանման տարբերակներ, մինչդեռ հասարակ մարդիկ՝ ավելի պարզ բրդյա կամ կաշվե լեգինսներ: Բարձր խավը, սակայն, նախընտրում էր զարդանախշերով տաբատներ, որոնք ընդգծում էին նրանց սոցիալական դիրքը:Հայկական տարազում տաբատները զուգակցվում էին մետաքսից կամ բամբակից կարված արխալուղի հետ՝ համալրվելով լայն գործվածքներով գոտիներով, որոնք միաժամանակ ծառայում էին գործնական և գեղագիտական նպատակների: Արևելյան շրջաններում ապրող հայ կանայք կրում էին երկար տաբատներ՝ հաճախ դրանց ստորին հատվածը զարդարելով թանկարժեք գործվածքներով:

14-րդ դարից մինչև Վերածնունդ

Թեև տարբեր ժամանակներում կանայք ևս կրում էին տաբատներ, դա հիմնականում համարվում էր անընդունելի: 1400-ականներին Ժաննա դ'Արկը դարձավ տաբատ կրող առաջին նշանավոր կանանցից մեկը, ինչը ոչ միայն ապահովում էր հարմարավետություն մարտերում, այլև պաշտպանում էր նրան զինվորների կողմից բռնության ենթարկվելուց: Սակայն, կրոնական առաջնորդները դա չընդունեցին, և տաբատը դարձավ նրա մահապատժի պաշտոնական պատճառներից մեկը:17-18-րդ դարերում Ֆրանսիայում արիստոկրատ տղամարդիկ կրում էին ծնկների բարձրության հասնող կյուլոտներ՝ հատկապես Լյուդովիկոս XIV-ի օրոք, ինչը վերածվեց դասական նորաձևության խորհրդանիշի: Սակայն, Ֆրանսիական հեղափոխությունը այս ամենը փոխեց՝ տարածելով երկար տաբատները որպես հավասարության խորհրդանիշ: Բանվոր դասակարգը մերժեց արիստոկրատական կյուլոտները՝ ընտրելով հասարակ, պրակտիկ տաբատներ, որոնք դարձան նոր ստանդարտ:

19-րդ դար՝ Նապոլեոնից մինչև ջինսերի ծնունդ

Նապոլեոնի ռազմական ոճի անբաժան մասն էին «բրիջին» տաբատները՝ բարձր գոտկատեղով և նեղ ձևվածքով: Այս տաբատները հետագայում դարձան պաշտոնական հագուստ տղամարդկանց համար, իսկ 19-րդ դարի վերջում սկսեցին լայնորեն տարածվել թաքնված կոճակներով դասական տաբատները:1853 թվականին գերմանացի ներգաղթյալ Լիվայ Ստրաուսը Սան Ֆրանցիսկոյում սկսեց արտադրել ամուր ջինսե տաբատներ, որոնք նախատեսված էին աշխատավորների համար: 1873 թվականին Նևադայի դերձակ Ջեյքոբ Դևիսը առաջարկեց ամրացնել դրանք մետաղական գամերով՝ դարձնելով ջինսերը ավելի դիմացկուն: Այս նորարարությունը բերեց Levi’s 501-ի ծնունդին, որն այսօր էլ համարվում է ամենահայտնի ջինսերից մեկը։

20-րդ դարի ոճային հեղափոխությունը

20-րդ դարի ընթացքում կանանց համար տաբատ կրելը դարձավ հեղափոխական քայլ: Գրետա Գարբոն, Մառլեն Դիտրիխը և Քեթրին Հեփբերնը ոչ միայն կրեցին տաբատներ, այլև խրախուսեցին ուրիշներին կոտրել հագուստի սահմանափակումները: 1933 թվականին Մառլեն Դիտրիխը Փարիզում սպիտակ տաբատով հայտնվելով՝ ոստիկանության կողմից գրեթե ձերբակալվեց: Իսկ 1969 թվականին Շառլոթ Ռիդը դարձավ առաջին կինը, որը Կոնգրեսում հանդես եկավ տաբատով:

1950-ականներին Էլվիս Փրեսլին և Ջեյմս Դինը ջինսերը դարձրեցին ամենօրյա հագուստի անբաժանելի մասը: 1970-ականներին բում ապրեցին զանգաձև կտրվածքով տաբատները, որոնք ասոցացվում էին դիսկո մշակույթի հետ: 1990-ականներին հիփ-հոփի ազդեցությամբ տարածվեցին լայն, baggy տաբատները, որոնք կրում էին 2Pac-ը, Biggie-ն և Քուրտ Քոբեյնը:2000-ականներին սկսվեց սքինի տաբատների բումը, որոնցից ոմանք ոգեշնչված էին 19-րդ դարի բրիջիներով: Սակայն, վերջին տարիներին նորաձևությունն ավելի շատ միտված է դեպի բազմաֆունկցիոնալություն, կոմֆորտ և էկո-ընկերական լուծումներ:

Այսօր Gucci-ն, Balenciaga-ն և այլ առաջատար բրենդներ նորովի մեկնաբանում են տաբատների դերը՝ ներկայացնելով համարձակ, գենդերային չեզոք դիզայններ, որոնք ցույց են տալիս, որ այս հագուստը ոչ միայն նորաձևության, այլև ինքնաարտահայտման անփոխարինելի տարր է: Տաբատը, որը սկիզբ էր առել որպես գործնական լուծում, այսօր շարունակում է մնալ ոճի, ազատության և անհատականության խորհրդանիշ:

Armenia

United states

Russia

Տաբատի պատմությունը՝ աշխարհի և մշակույթի հայելին

Միջնադար

14-րդ դարից մինչև Վերածնունդ

19-րդ դար՝ Նապոլեոնից մինչև ջինսերի ծնունդ

20-րդ դարի ոճային հեղափոխությունը

Դիտեք նաև

Գոռաց հեռու մնա, չհասկացա` ինչու . կորոնավիրուսով վարակված վիրավորին օգնած երիտասարդին...

Yelaket.am -ի նոր, արդիականացված կայքի շնորհանդեսը

Հունվարի 27-ի աշխատանքային օրը կտեղափոխվի

Երբ մարդ իր ընտանիքում երջանիկ է, դա անշուշտ ազդում է կյանքի որակի վրա

Մայրս ասում էր, որ շատ նման էր ինձ, բարուրները իրարից չէին տարբերվում, ասում էր նաև՝ քո...

Այսօրվա հերոսը նա է, ով չի կորցնում իր լուսավոր հայացքը․ Նարինե Գրիգորյան

Մարինա Թագակչյանը տեղաշարժի թերթիկ չունենալու համար տուգանվել է 200 հազար դրամով (տեսանյութ)

Հայաստանում կորոնավիրուսով վարակվածների թիվն ավելացել է 30-ով

Ելակետ լրատվական

Ելակետը ԱՄՆ-ում

Ելակետը Ռուսաստանում

Ելակետ ժամանցային

Ելակետ TV