12 / Հունիս / 2025 : 13-52
Ինչու՞ են մարդիկ սիրահարվում արհեստական բանականությանը
Ճապոնիայի Վասեդա համալսարանի գիտնականները պարզել են, որ մարդիկ սկսել են էմոցիոնալ կապ ստեղծել արհեստական բանականության (ԱԲ) հետ՝ այն ընկալելով ոչ միայն որպես գործիք, այլև որպես հուսալի և մշտական ուղեկից։ Ուսումնասիրությունը, որը հրապարակվել է Current Psychology ամսագրում, առաջին անգամ կիրառել է կապվածության հոգեբանական տեսությունը ԱԲ-ի հետ փոխգործակցության ուսումնասիրության վրա՝ ի ցույց դնելով, որ տեխնոլոգիաներն արդեն ներթափանցել են մարդկանց սոցիալական ու հոգեբանական աշխարհ։ Ֆան Յանգի և պրոֆեսոր Ացուշի Օսիոյի ղեկավարած հետազոտական խումբը մշակել է նոր սանդղակ՝ EHARS (Emotional Human-AI Relationship Scale), որը գնահատում է ԱԲ-ի հանդեպ էմոցիոնալ կապվածության խորությունը։ Պարզվել է, որ հարցմանը մասնակցած անձանց 75 տոկոսն օգտագործում է ԱԲ՝ աջակցություն ու խորհուրդ ստանալու նպատակով՝ հիմնականում չաթ-բոտերի կամ ձայնային օգնականների միջոցով։ 39 տոկոսը ԱԲ-ն դիտում է որպես հուսալի ուղեկից, որն ընդունակ է նույնիսկ հոգեբանական աջակցություն տրամադրել։ «ԱԲ-ն դառնում է մեր կյանքի մի մասը, և մարդիկ նրանից փնտրում են ոչ միայն պատասխաններ, այլև էմոցիոնալ մտերմություն», – նշել է Ֆան Յանգը։
Հետազոտության ընթացքում գիտնականները առանձնացրել են ԱԲ-ի հանդեպ վերաբերմունքի երկու հիմնական հոգեբանական տիպ։ Առաջինը՝ տագնապային կապվածությունն է, երբ մարդիկ հաճախ տագնապում են, որ ԱԲ-ն կարող է սխալ պատասխան տալ կամ չարդարացնել իրենց սպասելիքները։ Այս մարդիկ ձգտում են մշտական կապի, փնտրում են հարմարավետություն և նույնիսկ մխիթարություն ԱԲ-ից։ Երկրորդը՝ խուսափողական կապվածությունն է, երբ օգտատերերը խուսափում են ԱԲ-ի հետ չափազանց մտերմանալուց՝ նախընտրելով հեռավորություն և վերահսկելիություն իրենց ու տեխնոլոգիայի միջև։ Այս հոգեբանական արձագանքները շատ նման են մարդկային փոխհարաբերություններին, ինչը ցույց է տալիս, թե որքան խորն է ԱԲ-ի ինտեգրումը սոցիալական միջավայր։
Ուսումնասիրությունը կարևոր հիմք է տալիս տեխնոլոգիաների բարելավման և դրանք մարդկանց կարիքներին հարմարեցնելու համար։ Օրինակ՝ հոգեթերապիայի ոլորտում կիրառվող ԱԲ համակարգերը կարող են դառնալ ավելի զգայուն՝ արձագանքելով օգտատիրոջ կապվածության տեսակին։ Տագնապային օգտատերերի համար կարելի է ստեղծել ավելի աջակցող ու հասանելի համակարգեր, իսկ խուսափողականների դեպքում՝ առավել չեզոք ու հարգալից միջերեսներ։ Բացի այդ, ԱԲ-ն կարող է զգալի դեր ունենալ սոցիալական մեկուսացում ապրող կամ միայնակ մարդկանց կյանքում՝ դառնալով էմոցիոնալ աջակցող։ Միաժամանակ, անհրաժեշտ է պահպանել զգուշություն, որպեսզի այս կապերը չփոխարինեն իրական մարդկային հարաբերություններին, այլ ընդամենը լրացնեն դրանք։
Ֆան Յանգի թիմը նախատեսում է ընդլայնել հետազոտությունը՝ ընդգրկելով տարբեր մշակույթների ներկայացուցիչներ՝ հասկանալու, թե ինչպես են ազգային առանձնահատկությունները ազդում ԱԲ-ի հանդեպ կապվածության վրա։ Նրանք նաև կփորձեն ուսումնասիրել նման կապերի երկարաժամկետ հոգեբանական հետևանքները, հատկապես հոգեթերապիայի և խոցելի խմբերի շրջանում։ Այս աշխատանքի արդյունքները կարող են ուղղորդել այն ընկերություններին, որոնք ստեղծում են ԱԲ-ուղեկիցներ, ինչպիսիք են OpenAI-ի ChatGPT-ն կամ xAI-ի Grok-ը, որպեսզի դրանք լինեն առավել զգայուն և բարեկեցություն խթանող։
Այսպիսով, Վասեդայի համալսարանի գիտնականների հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ ԱԲ-ն արագորեն վերածվում է ոչ միայն գործիք, այլ նաև մարդկանց համար էմոցիոնալ գործընկեր։ EHARS սանդղակը բացահայտում է, թե ինչպես է տագնապային կամ խուսափողական կապվածությունը ձևավորվում տեխնոլոգիայի հետ, և ինչպես կարելի է ԱԲ-ն դարձնել անվտանգ, հարմարեցվող և հոգեբանորեն աջակցող գործակից։ Այս թեման գնալով ավելի կարևոր է դառնում, քանի որ ԱԲ-ն դառնում է մեր առօրյայի անբաժան մասը։
Դիտվել է
1570անգամ
Դիտեք նաև
25 / Հունվար / 2020
Սամվել Մարտիրոսյանը՝ Ֆեյսբուք -ի եւ Ինստագրամ -ի խափանման մասին
Ֆեյսբուք եւ Ինստագրամ սոցիալական ցանցերում խնդիր կա, որի պատճառով հնարավոր չէ մուտք գործել տվյալ սոցիալական ցանցեր:
Տեղեկատվական անվտանգության ոլորտի փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը Հայկական...
23 / Հունվար / 2020
Twitter-ի աշխատանքում խափանում է տեղի ունեցել
Twitter սոցիալական ցանցի աշխատանքում խափանում է տեղի ունեցել աշխարհի մի շարք երկրներում: Այդ մասին վկայում են ժողովրդականություն վայելող ինտերնետ-ռեսուրսների աշխատանքին հետեւող Downdetector...
23 / Հունվար / 2020
Նոր Xiaomi և Playstation 5. շաբաթվա տեխնոլոգիական անդրադարձը
Windows 7-ի աջակցության դադարեցումից մինչև PlayStation 5-ի առաջին լուսանկարը:
Անցյալ շաբաթ հիշվեց Android-ով աշխատող մի քանի ֆլագմենների և Sony-ի նոր խաղային վահանակի պատկերների հրապարակմամբ:...
05 / Ապրիլ / 2020
Փրկություն տնից աշխատողների համար․հայ մասնագետների ստեղծած՝ միջազգային ճանաչում ունեցող հավելվածը
Առցանց հաղորդակցության ժամանակ միջավայրի աղմուկը վերացնող՝ հայ մասնագետների ստեղծած krisp հավելվածը համաշխարհային պանդեմիայի օրերին միջազգային լայն ճանաչում է ստացել։
Եթե ծրագիրը իմ մոտից միացած...
06 / Ապրիլ / 2020
Hi tech-ի տիրակալները . ԱՄՆ-ի 10 ամենահարուստ IT գործարարները
Հեղինակավոր Forbes հանդեսը ներկայացրել է ԱՄՆ-ի 400 ամենահարուստ գործարարների վարկանիշային աղյուսակը, որում ներդրումային ոլորտից հետո ամենաշատ ներկայացուցիչներն ունի տեխնոլոգիական ոլորտը։ Ցուցակի...
06 / Ապրիլ / 2020
Գիտնականները ձայնագրել են պինգվինների ստորջրյա խոսակցությունը
Հարավաֆրիկյան Հանրապետության Նելսոն Մանդելայի անվան համալսարանի գիտնականներն առաջին անգամ տեսաձայնագրել են, թե ինչպես են պինգվինները խոսում ջրի տակ: Այս մասին տեղեկացնում է sciencealert.com...
06 / Ապրիլ / 2020
Ամերիկացի ինժեները ծալվող անիվներով հեծանիվ է ստեղծել
Կալիֆոռնիացի Ալեքս Անիմաշոնը, որը նախկինում Jaguar Land Rover և Mobius Motors ընկերություններում որպես ինժեներ է աշխատել, ծալվող անիվներով հեծանիվ է ստեղծել, գրում է newatlas.com կայքը։
Անիմաշոնը...
06 / Ապրիլ / 2020
Lamborghini-ն կարտադրի բժշկական դիմակներ՝ վերազինելով գործարանային արտադրամասերը. Լamborghini.com
Իտալական Lamborghini մեքենաշինական ընկերությունը հայտարարել է, որ վերազինում է իր գործարանային որոշ արտադրամասեր՝ կորոնավիրուսի դեմ պայքարին միանալու նպատակով:
Ինչպես հայտնում է ընկերության...